Makale çevirisinde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir? Yardım!

[47]

Merhabalar,

1960'lı yıllarda alanımda Türkçe yazılmış ve yazarı rahmetli olmuş bir makale var. Alanımda neredeyse (iddialı olmasın diye tümü demiyorum) tamamın tüm literatürü taramış bir olarak Türkçe yazılmış bu makalenin konusuna yabancı yazarların aynı konuda yazdıkları kitaplarında yer ver(e)mediklerini gördüm. Türk Ord. Prof. adeta yapbozun son parçasını bulmuş gibi. Fakat makale Türkçe ve ben bunu İngilizce'ye çevirmek istiyorum.

Yardıma veya fikilerinize ihtiyacım olduğu nokta şu:

Kimseden izin almama gerekir mi? Yazar Ord. Prof. rahmetli olmuş.
Görselleri aynen kullanacağım. Bunun için telif hakkı vesaire almam gerekir mi?
Veya diğer göz önünde bulundurmam gereken meseleler varsa önerilerinizi bekliyorum.
Teşekkür ederim.

 

[montaigne]

Makale nerede yayınlanmış hocam, önemli olan husus bu. Bildiğim kadarıyla(siz yine de bir hukukçuya danışın doğrudan) rahmetlinin yazılı eserlerinin telif hakları mirasçılarına geçer. Mirasçılardan alacağınız doğrudan izin işi kotaracaktır resmi bir yerde yayınlanmadıysa kitap, dergi vs; ancak rahmetli eserini bir dergide yahut eserde resmi olarak yayınladıysa o dergiden yahut eserden alacağınız izin telif sıkıntısından kurtacaktır sizi. İşin maddi külfetini de bilmiyorum.

 

[47]

Makale nerede yayınlanmış hocam, önemli olan husus bu. Bildiğim kadarıyla(siz yine de bir hukukçuya danışın doğrudan) rahmetlinin yazılı eserlerinin telif hakları mirasçılarına geçer. Mirasçılardan alacağınız doğrudan izin işi kotaracaktır resmi bir yerde yayınlanmadıysa kitap, dergi vs; ancak rahmetli eserini bir dergide yahut eserde resmi olarak yayınladıysa o dergiden yahut eserden alacağınız izin telif sıkıntısından kurtacaktır sizi. İşin maddi külfetini de bilmiyorum.

Belleten dergisinde yayınlanmış.

Yarın bir yetkili ile görüşeceğim inşallah. Fakat bahsettiğiniz gibi işin maddi külfeti falan derreye girerse farklı bir konuda kendi makalemi yazarım olur biter. Zaten çeviri olduğu için akademik anlamda bana ciddi bir getirisi yok.

Bu kadar uğraşmamın tek sebebi hocanın bu konuda İngiliz, Fransız, Alman hatta Amerika'da yazılmış makaleleri toplasan hocanın makalesiyle boy ölçüşebilecek düzeyde çalışma yok. Bu emek kaybolup gitmemeli diye düşünüyorum. Yoksa diğer taraftan akademik camia; hocanın öğrencisinin tezini çaldığı bir yer, makalenin ismini değiş, bir iki refarans at, sonra git fotoları da kendin çek oldu bitti.

Yarın görüşeceğim inşallah bir sıkıntı çıkmaz.

 

[montaigne]

Kolay gelsin hocam, şahsi görüşüm, muhtemelen bir maddi külfetle karşılaşmazsınız: dergi kapatılmıştır vs. yahut direkt izin verirler.

Kolaylıklar diliyorum, iyi çalışmalar.

 

[Akademik Forum]

Montaigne Bellete dergisinden söz ediliyor burada. Türkiyenin en prestijli dergilerinden biri. Ne demek kapatılmıştır vs.
47 benim bildiğim telif için 50 yıl gibi bir süre var . 50 yıl sonra telif hakları düşüyor diye biliyorum. TTK kitaplara telif ücreti ödüyor ama zannedersem dergilerde yayınlanan makaleler için ödemiyor. Dolayısıyla rahmetli hoca zaten telif ücreti almamıştır bile.

 

[47]

Kolay gelsin hocam, şahsi görüşüm, muhtemelen bir maddi külfetle karşılaşmazsınız: dergi kapatılmıştır vs. yahut direkt izin verirler.

Kolaylıklar diliyorum, iyi çalışmalar.

Teşekkür ederim [MENTION=96880]montaigne[/MENTION]
Dergi hala hayatta, 1937'den beri ayakta TTK' bünyesinde devam ediyor. ARadım fakat maalesef direk izin vermediler. İzin için dilekçe yazmam gerekiyormuş.

Montaigne Bellete dergisinden söz ediliyor burada. Türkiyenin en prestijli dergilerinden biri. Ne demek kapatılmıştır vs.
47 benim bildiğim telif için 50 yıl gibi bir süre var . 50 yıl sonra telif hakları düşüyor diye biliyorum. TTK kitaplara telif ücreti ödüyor ama zannedersem dergilerde yayınlanan makaleler için ödemiyor. Dolayısıyla rahmetli hoca zaten telif ücreti almamıştır bile.

Aynen öyle, bende makaleler için ücret ödemiyorlar diye biliyorum -en azından benim bahsettiğim 1960'lar için öyle.

Sabah ilk iş TTK'yı aradım ve Belleten ile ilgilenen bir yetkili ile görüştüm. Kendisi bir dilekçe ile başvurmamı söyledi fakat cevaplarından pek ikna olmadım. Yöntemi ve prosedürü tam öğrenmek için mail yazdım. Cevap bekliyorum. İnşallah sonuçlandırınca buraya bir başlık açarım.

 

[Ink Bottle]

Merhabalar,

1960'lı yıllarda alanımda Türkçe yazılmış ve yazarı rahmetli olmuş bir makale var. Alanımda neredeyse (iddialı olmasın diye tümü demiyorum) tamamın tüm literatürü taramış bir olarak Türkçe yazılmış bu makalenin konusuna yabancı yazarların aynı konuda yazdıkları kitaplarında yer ver(e)mediklerini gördüm. Türk Ord. Prof. adeta yapbozun son parçasını bulmuş gibi. Fakat makale Türkçe ve ben bunu İngilizce'ye çevirmek istiyorum.

Yardıma veya fikilerinize ihtiyacım olduğu nokta şu:

Kimseden izin almama gerekir mi? Yazar Ord. Prof. rahmetli olmuş.
Görselleri aynen kullanacağım. Bunun için telif hakkı vesaire almam gerekir mi?
Veya diğer göz önünde bulundurmam gereken meseleler varsa önerilerinizi bekliyorum.
Teşekkür ederim.

Sıkıntılı bir durum, çalışmayı çevirip kendi isminle yayınlarsan bildiğin gibi buna intihal deniyor ve büyük bir etik suç, çevirip "bu çalışma x çalışmasının tercümesidir" gibi bir şeyler yazacaksan bunun da bilimsel bir değeri olmaz, hiçbir bilimsel dergide bastıramazsın.

Maalesef bilimsel çalışmaların çevirisi diğer çalışmalar gibi değil, atıyorum A yazarı Amerika'da bir roman yazmıştır, haklarını A yayın evine devretmiştir, sen gidersin A yayın evinden Türkçe yayın haklarını satın alırsın çevirirsin satarsın bu başka bir olay fakat bilimsel yayınlarda bu durum bildiğim kadarıyla olmuyor. Dediğim gibi çeviri ile intihal zaten çok büyük bir etik suç, çevirdim diye yazsan da bastıracağın bir dergi bulamazsın.

Bana sorarsan ya bu işten vazgeç ya da oturup o çalışmayı geliştir. 1960'ta literatürü tarayan bir çalışma günümüzde bilimsel anlamda da pek değerli değildir, tamam o zamana kadar olan literatürü ele almış olabilir ama 1960'tan 2017'ye o konuda belki 100 misli şeyler yapılmıştır.

 

[47]

Sıkıntılı bir durum, çalışmayı çevirip kendi isminle yayınlarsan bildiğin gibi buna intihal deniyor ve büyük bir etik suç, çevirip "bu çalışma x çalışmasının tercümesidir" gibi bir şeyler yazacaksan bunun da bilimsel bir değeri olmaz, hiçbir bilimsel dergide bastıramazsın.

Maalesef bilimsel çalışmaların çevirisi diğer çalışmalar gibi değil, atıyorum A yazarı Amerika'da bir roman yazmıştır, haklarını A yayın evine devretmiştir, sen gidersin A yayın evinden Türkçe yayın haklarını satın alırsın çevirirsin satarsın bu başka bir olay fakat bilimsel yayınlarda bu durum bildiğim kadarıyla olmuyor. Dediğim gibi çeviri ile intihal zaten çok büyük bir etik suç, çevirdim diye yazsan da bastıracağın bir dergi bulamazsın.

Bana sorarsan ya bu işten vazgeç ya da oturup o çalışmayı geliştir. 1960'ta literatürü tarayan bir çalışma günümüzde bilimsel anlamda da pek değerli değildir, tamam o zamana kadar olan literatürü ele almış olabilir ama 1960'tan 2017'ye o konuda belki 100 misli şeyler yapılmıştır.

Hocanın çalışması sosyal bilimlerde olduğu için zaten anakaynaklar aynı. Tamamı milattan sonra 5. yy öncesi. Dolayısıyla intihal olsa bile intihali bilen biri ıspatlanması zor hale getirebilir. Bu açıdan kötü niyetli bir rahatlıkla makakeyi aşırabilir. Hocayı bazı kısımlarda referansta gösterirsin (ki mecburen) olur biter.

Literatürde günümüz teknolojileri ve imkanlara rağmen hocanın çalışmasının üzeri fazla söylecek birşey yok. O alanda parmakla gösterilen adamlar aşamamış hatta teknolojinin son marifetleriyle neredeyse kayda değer bir noktayı dahi atlamayan bibliomanyak bir yardoç (yabancı ve kitabın yayın yılı 2016 ve Yale Universitesi basmış) dahi bırak üstüne birşeyler koymayı gururla sunduğu kitabında (bu makaleyi ve çalışmasının adındaki büyük skandalı saymazsak söylenecek söz yok son derece başarılı bir çalışma) bu konuda son derece cılız kalmış, şimdi şu makaleyi görse oturur ağlar

Çevirinin akademik açıdan çeviren açısınıdan bir kıymet arzetmediğinin farkındayım, fakat yazılan yıl 1960 şimdi yıl 2016 8-10 ototrite akademisyen çalışmış ve hala 1960'ların Türk Ordinaryüsünün seviyesinde iş yapamamışlar. Halil İnalcık gibi düşünelim Zaten bunun için makale kıymetli. Benim için yeni bir makale yazmaktan daha zahmetli, akademik açıdan daha değersiz ve ciddi bir getiri yok. Fakat bir yolunu bulmam gerekiyor

Nasıl yapılır nasıl edilir derken makaleyi çaldırmaktan korktum şimdi

 

[Akademik Forum]

Sosyal bilimlerde bazı yayınların aşılması zordur. Eskiçağ tarihçisisiniz sanırim. Çeviri herseyin puan hesabına çevirildiği bazen nitelikten çok niceliğin ön plana alındığı günümüzde puan getirmese bile, anılan çalışmanın tekrar gündeme getirilmesi bilime katkıdır. Ancak, umarım intihalin arka taraflarından dolaşarak kitabına uydurup etik dışı bir davranış içinde olmazsınız.

 

[47]

Sosyal bilimlerde bazı yayınların aşılması zordur. Eskiçağ tarihçisisiniz sanırim. Çeviri herseyin puan hesabına çevirildiği bazen nitelikten çok niceliğin ön plana alındığı günümüzde puan getirmese bile, anılan çalışmanın tekrar gündeme getirilmesi bilime katkıdır. Ancak, umarım intihalin arka taraflarından dolaşarak kitabına uydurup etik dışı bir davranış içinde olmazsınız.

Evet Eskiçağ'cıyım. Etik dışı bir davranış, asıl amacım olan makalenin yeniden düşünülmesi ve bilim adamının o alandaki yabancı bilim adamlarına tanıtılması ve hayranlık uyandıran bu çalışmasını gün yüzüne çıkarma fikrime aykırı, bu yüzden istesemde yapamam.

Çalışma, bahsettiğiniz gibi sosyal bilimlerde aşılması zor makalelerden biri, gavurlarda görsün el alem neler yapıyor Hep büyük işler onlardan mı çıkacak.

 

[çvrmhnds]

tez ya da makale yazımında aldığımız cümlelerin kaynağını nasıl göstermeliyiz? Yani, cümleyi aldığımız kaynağı mı yoksa cümlenin asıl sahibini mi kaynak olarak göstermeliyiz?

 

[47]

tez ya da makale yazımında aldığımız cümlelerin kaynağını nasıl göstermeliyiz? Yani, cümleyi aldığımız kaynağı mı yoksa cümlenin asıl sahibini mi kaynak olarak göstermeliyiz?

Aldığınız kaynağı göstermeniz gerekir. Çünkü alıntılayan kişi yanlış çevirmiş veya yorumlamış olabilir, bu durumda işin içinden çıkmazsınız hoca veya jüri sizin kaynakları düzgün kullanamadığınızı fark eder ise çok ciddi sıkıntı yaşarsınız.

 

[Akademik Forum]

sayın 47,
konuda pek bilgim olmadığından kafa karıştırmamak adına bir şey yazamıyorum.
sadece yapmak istediğiniz çeviriyi inşallah tamamlarsınız. iyi niyetli düşünce ve çalışma azminiz için teşekkürler

 

[Tarko]

tez ya da makale yazımında aldığımız cümlelerin kaynağını nasıl göstermeliyiz? Yani, cümleyi aldığımız kaynağı mı yoksa cümlenin asıl sahibini mi kaynak olarak göstermeliyiz?

Bilimsel bir metinde aslolan ilk kaynağa ulaşmaktır. Yani faraza ben makalemde "Raymond ve Rogers'a göre (1988, s. 256) şu şöyledir" dediysem sizin benim makalemden yola çıkarak "Tarko'ya göre (s. 15) şu şöyledir" demeniz hatalı referans vermek olur. Sizin yapmanız gereken Raymond ve Rogers'ın ilgili çalışmasını bulup hem verilen bilgiyi teyit etmek hem de kendi ifadelerinizle aktarmaktır.

Ancak tüm çabalarınıza rağmen ilk kaynağı bulamazsanız o zaman benim makalemden hareketle "Raymond ve Rogers'a göre (aktaran Tarko, 2017 s. 15) şu şöyledir" diyebilirsiniz.

İyi çalışmalar.

 

[Arunas]

Merhaba. Çok eski tarihli bir paylaşım, geç olmuştur muhtemelen ama benzer bir konuda sıkıntısı olan kişi için yardımı olabilir. Yayımlanmış bir makaleyi, yayınlayan kurum veya kişinin bilinen aile üyelerinin izni olmadan farkı bir dile çevirip, yazarın adıyla yayınlayamazsınız ki bunu zaten söylemişler. Biri 50-60 yıllık bir süreçten bahsetmiş. Fakat roman ve benzeri kitaplarda, mirasçısının kalmadığı durumda geçerlidir. Akademik bir yayın için hiç böyle bir şey duymamıştım. Siz, hocanın hakkını da yemeden bunu çevirip kullanmak istiyorsanız, Türkçe makaleye akademik atıf, çevrilmesi gereken her yeri çeviri kendi makalenizde kullanabilirsiniz. Akademik ithaf doğru şekilde kullanıldığı sürece, aldığınız alıntının boyutunun bir önemi yoktur. Ben sizin yerinizde olsam, önemli olduğunu bahsettiğiniz bu konu hakkında, bilimsel algıdan uzak, yazarın adıyla makalesini paylaşacağını söylediğiniz akademik çalışmaya böylesi cahilane yaklaşan idraksiz insanlara yapılacak en güzel şeyi yapardım. Makaleyi büyüklüğüne göre birer ikişer paragraflık parçalara ayırır. bağlantı kısımlarını çıkarır, yazarın makalesine ithafla, sadece o önemli paragrafları bağlayan yazılar koyarak yayınlardım. Hem yurt dışındakiler makaleden haberdar olur hem de telifle ilgili bir sıkıntı kalmammış olurdu. Çünkü kendi makaleniz içinde akademik atıfla alıntı yapıyorsunuz. Bununla ilgili bir yasa yok.